W ostatnich latach Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał 23 decyzje w sprawie polis z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK). Sześć z nich zakończyło się nałożeniem na przedsiębiorców kar w łącznej wysokości 57 mln zł. Do tej pory wyroki zapadły w 5 sprawach. Urząd zawarł też porozumienia z 17 ubezpieczycielami. Obniżyli oni opłaty likwidacyjne tym klientom, których nie objęły wcześniejsze decyzje UOKiK.
Prezes UOKiK w decyzji z października 2014 r. uznał, że Open Finance naruszyła zbiorowe interesy konsumentów. Spółka eksponowała korzyści przystąpienia do ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym pomijając okoliczności, w których inwestycja może przynieść straty. Nie informowała też o kosztach związanych z rozwiązaniem umowy w trakcie jej trwania. Za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych, UOKiK nałożył na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości ponad 1,6 mln zł.
We wrześniu 2017 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie spółki i podzielił argumentację UOKiK. Sąd wskazał, że konsument, zwracając się do specjalisty, którym jest sprzedawca, ma prawo wymagać rzetelnych i jasnych informacji na temat jego produktu.
W październiku 2018 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację spółki. W ustnych motywach rozstrzygnięcia sąd wskazał, że konsumenci byli zapewniani przez pracowników przedsiębiorcy, o możliwości wycofania środków bez dodatkowych opłat. Nie byli oni też informowani o ryzykach inwestycyjnych. Oprócz skarg konsumentów, kluczowym dowodem w sprawie były materiały szkoleniowe dla przedstawicieli spółki. Sąd uznał, że prezes UOKiK prawidłowo ustalił wysokość kary nałożonej na spółkę.
Wcześniej, w innych sprawach dotyczących UFK sądy rozstrzygały po odwołaniach Aegon Polska, Idea Bank, Getin Noble Bank oraz Raiffeisen Bank.
W grudniu 2015 r. SOKiK oddalił odwołanie Aegon Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie. Zdaniem UOKiK, przedsiębiorca wprowadzał w błąd, informując swoich klientów o zmianie sposobu naliczania opłaty likwidacyjnej. Aegon jednostronnie i bez uprzedzenia narzucił klientom zmianę umowy na podstawie wewnętrznej uchwały zarządu. UOKiK nakazał spółce zaniechanie nieuczciwej praktyki i nałożył na nią karę pieniężną w wysokości blisko 23,5 mln zł. W czerwcu 2017 r., w sprawie, została zawarta ugoda, a Sąd Apelacyjny umorzył dalsze postępowanie sądowe. Kara została wpłacona w wysokości nałożonej w decyzji prezesa UOKiK.
Kolejny wyrok zapadł w grudniu 2017 r. i dotyczył odwołania Idea Bank od decyzji z października 2014 r. UOKiK stwierdził, że spółka wprowadzała konsumentów w błąd, sposobem w jaki prezentowała możliwość przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z UFK. Bank nie informował o ryzyku poniesienia strat związanych z inwestycją, a także o opłatach naliczanych za rozwiązanie umowy w trakcie jej trwania. Urząd nałożył na spółkę karę pieniężną w wysokości ponad 4 mln zł. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów stwierdził, że zachowanie pracowników Idea Banku wprowadzało konsumentów w błąd. W związku z zaprzestaniem stosowania zakwestionowanej praktyki przez spółkę, SOKiK zmienił decyzję urzędu i obniżył wysokość kary finansowej do 1,5 mln zł. Od wyroku obie strony złożyły apelację.
23 stycznia 2018 r. Sąd Apelacyjny wydał wyrok, w którym oddalił odwołanie Getin Noble Banku od decyzjiUrzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W 2013 r. Prezes UOKiK stwierdził, że doradcy banku wprowadzali klientów w błąd, oferując ubezpieczenia na życie z UFK. Eksponowali informacje o korzyściach kosztem ryzyka. Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego, bank musi zapłacić karę 5 mln zł do budżetu państwa. Decyzja jest prawomocna i stanowi prejudykat w podobnych przypadkach. Oznacza to, że konsumenci mogą powołać się na tę decyzję gdy będą dochodzić swoich analogicznych roszczeń przed innymi sądami (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2015 r., III SK 61/14). Bank wpłacił karę w lutym 2018 r.
W maju 2018 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie Raiffeisen Bank od decyzji UOKiK z października 2014 r. Bank nie informował o tym, że oferowany Program Pomnażania Oszczędności Kumulatus, to w rzeczywistości umowa o tzw. polisolokatę. Proponując skorzystanie z oferty, bank zataił, że klienci tracili wpłacone środki w przypadku rezygnacji w pierwszych dwóch latach trwania umowy. Dodatkowo nie dopełnił formalności wynikających z przepisów dotyczących zawierania umów na odległość. Nie uznawał też odstąpień konsumentów w przewidzianym przez prawo 30-dniowym terminie. Prezes urzędu nałożył na spółkę karę w wysokości ponad 21 mln zł. SOKiK zmienił decyzję UOKiK i obniżył karę do ponad 5 mln zł. Urząd złożył apelację od wyroku.
We wrześniu 2018 r. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie spółki Tax Care. Rozprawa dotyczyła decyzji z grudnia 2015 r. Prezes UOKiK uznał, że przedsiębiorca naruszył zbiorowe interesy konsumentów poprzez udzielanie niepełnych informacji na temat swoich produktów ubezpieczeniowych z UFK w sposób mogący wprowadzać w błąd. Klienci spółki mogli nie być świadomi ryzyka i opłat związanych z inwestycją. Urząd nałożył na Tax Care karę finansową w wysokości ponad 770 tys zł. SOKiK w uzasadnieniu stwierdził, że konsumenci byli wprowadzani w błąd przez agentów firmy. Sąd przywołał liczne skargi na działania przedsiębiorcy, które potwierdzały, że konsumenci nie zawarliby umowy gdyby mieli pełną wiedzę o produkcie. SOKiK wskazał również, że kara jest proporcjonalna do skali naruszenia. Decyzja jest prawomocna, a spółka wpłaciła karę w listopadzie tego roku.
Baza wyroków
Od listopada 2015 r. na stronie UOKIK działa baza wyroków sądowych. Zamieszczane są w niej informacje dotyczące wszystkich rozstrzygnięć w sprawach decyzji z zakresu praktyk ograniczających konkurencję, kontroli koncentracji, naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz w sprawach o uznanie klauzul za niedozwolone (w których powodem był prezes UOKiK). Baza dostępna jest w zakładce „Wyroki” na stronie internetowej UOKiK: http://decyzje.uokik.gov.pl/bp/wyroki.nsf. Szczegóły dotyczące zasad zamieszczania wyroków znajdują się w dokumencie: Zasady informowania o sprawowaniu sądowej kontroli nad decyzjami prezesa UOKiK.
